Intensywna rozbudowa Sanockiej Fabryki Autobusów w Sanoku w latach 1961-1965 spowodowała ogromne zapotrzebowanie na kwalifikowane kadry dla realizacji przyszłych zamierzeń planowanych przez ministerstwo przemysłu ciężkiego. Istniejące na terenie Podkarpacia szkoły zawodowe nie mogą zabezpieczyć systematycznego dopływu kwalifikowanych robotników. Już w roku 1961 zakład odczuwa dotkliwy brak fachowców o specjalnościach: lakiernik, spawacz, ślusarz narzędziowy itd. Niektóre zawody - szkoły ministerstwa oświaty nie mogą szkolić ze względu na brak odpowiedniej bazy technicznej jak np. lakiernik i spawacz. Zakładane plany rozwoju zakładu weszły w stadium realizacji. Równolegle z planem rozbudowy zakładu, kierownictwo rozpoczęło energiczne starania zmierzające do powołania do życia zasadniczej szkoły zawodowej dla pracujących przyzakładowej przy SFA. Powołując się na uchwałę rady ministrów nr 519 z dnia 10 września 1956 w sprawie przejęcia szkolnictwa zawodowego przez ministra oświaty.



Dyrekcja Sanockiej Fabryki Autobusów występuje z wnioskiem o powołanie do życia zasadniczej szkoły zawodowej przyzakładowej dla pracujących pismo z dnia 05.04.1961r. przy czym zakład proponuje uruchomienie dwóch oddziałów o łącznej liczbie 60 uczniów. Dotychczas praktykę w zakładzie pobiera w pierwszym roku nauki 52 uczniów, w drugim 18 i w trzecim 19 uczniów. Wszyscy oni pobierają naukę teoretyczną w zasadniczej szkole zawodowej między zakładowej, która mieści się w budynku Technikum Mechanicznego i Zasadniczej Szkoły Zawodowej pod wspólną dyrekcją tych szkół. Przychylając się do prośby zakładu - zjednoczenie przemysłu motoryzacyjnego w Warszawie zgłosiło do planu ministerstwa przemysłu ciężkiego uruchomienie od 1 września 1961r. Zasadniczej Szkoły Zawodowej Przyzakładowej przy SFA. Pismem z dnia 13 czerwca 1961 Dyrekcja Sanockiej Fabryki Autobusów występuje z wnioskiem do ministerstwa przemysłu ciężkiego o utworzenie szkoły przyzakładowej. Na podstawie wniosku ZPMot z 19 czerwca 1961r. znak NK - S/ 287/ 61 - minister przemysłu ciężkiego pismem z dnia 24 lipca 1961r. otwiera z dniem 1 września 1961 Zasadniczą Szkołę Zawodową dla Pracujących/ Przyzakładową/ SANOCKIEJ FABRYKI AUTOBUSÓW w SANOKU.



Szkoła znalazła pomieszczenie w budynku Technikum Mechanicznego w Sanoku przy ulicy Stróżowskiej 9 i zajmowała dwie sale lekcyjne. Na stanowisko dyrektora szkoły został powołany kierownik warsztatów szkolnych Technikum Mechanicznego ob. TADEUSZ SŁABY. Zajęcia praktyczne odbywały się na wydziałach produkcyjnych zakładu. W dniu 1 października 1961r. dyrektor naczelny SFA inż. Andrzej Jedynak wydał zarządzenie DN nr 18/ 61 na mocy którego m. in. oddelegował celem praktycznego szkolenia uczniów zgodnie ze statusem zasadniczej szkoły zawodowej następujących pracowników:

  • ob. Bochenek Stanisław - instruktor szkolenia praktycznego w zawodzie lakiernik.
  • ob. Sarna Józef - technik - mechanik instruktor szkolenia praktycznego w zawodzie ślusarz.
  • ob. Magusiak Gustaw - technik konstrukcji spawanych instruktor szkolenia praktycznego w zawodzie spawacz.


Nabór kandydatów do szkoły odbył się w pierwszych dniach września 1961. Chętnych zgłosiło się 99 osób, z których utworzono dwa oddziały o trzech specjalnościach:

  • Kl. I e - ślusarz - 49 uczniów
  • Kl. If - lakiernik 25 i spawacz 25 razem 50 uczniów.

Podział godzin i nazwy oddziałów dostosowano do organizacji zasadniczej szkoły zawodowej i technikum mechanicznego, ponieważ nauczanie przedmiotów teoretycznych powierzono nauczycielom tych szkół. Nauka normalna rozpoczęła się dopiero 8 września. Opiekunami klas byli:

  • Kl. I e - mgr inż. Jerzy Solon
  • Kl. I f - inż. Bronisław Morosko

Przedmiotów teoretycznych nauczali:

  • mgr Maria Steinmetz - j. polski
  • Józef Olearczyk - matematyka
  • mgr inż.Jerzy Solon - materiałoznawstwo
  • Władysław Lisowski - fizyka
  • Adela Kalinowska - materiałoznawstwo i technologia lakiernictwa
  • inż. Bronisław Morosko - rysunek zawodowy
  • Jgnacy Gancarz - technologia ślusarstwa i spawalnictwa
  • Stanisław Potocki - wychowanie fizyczne
  • Jan Hyriak - j. rosyjski


Praca szkoły odbywała się w trudnych warunkach. Natrafiono na szereg trudności organizacyjnych. Brak etatowej własnej kadry nauczycielskiej, pomieszczeń wydzielonych na warsztat szkolny, nabór przypadkowych kandydatów do szkoły pogarszały sytuację na odcinku wychowania i nauczania. Przeprowadzona w dniach od 28 do 30 listopada 1961r. wizytacja szkoły przez wizytatora kuratorium okręgu szkolnego w Rzeszowie ob. inż. Edwarda Kasprzyka przy współudziale przedstawiciela zjednoczenia przemysłu motoryzacyjnego w Warszawie - z - cy naczelnika wydziału d/ s szkolenia zawodowego - Stanisława Piotrowskiego - wykazała szereg uchybień w organizacji pracy tej nowo powstałej placówki. między innymi stwierdzono:

  • Niewłaściwe zatrudnienie ze względu na wiek ucznia w zawodach: spawacz i lakiernik.
  • Brak planów nauczania dla zawodów spawacz i lakiernik.
  • Niestaranne prowadzenie dzienników.
  • Brak planu oddziaływania wychowawczego.
  • Brak stanowisk pracy dla uczniów.
  • Werbalność w nauczaniu.
  • Niedbały wygląd uczniów, oraz sal lekcyjnych.
  • Niewłaściwe zachowanie się uczniów itp.

Uchybienia te i inne zostały zawarte w zarządzeniu powizytacyjnym z dnia 31 grudnia 1961. Szereg tych uchybień zostało usuniętych.



Kierownictwo zakładu przyszło szkole z pomocą. Wydzielono stanowiska robocze, zaprowadzono dokumentację itp. Szkoła miała nadal poważne trudności w prawidłowym rozwijaniu się. Posiedzenia rady pedagogicznej ograniczały się tylko do ustalenia ocen okresowych i ewentualnie zachowania się uczniów, ale w sprawach bardzo drastycznych. Bardzo poważne przekroczenia regulaminu uczniowskiego przez uczniów były rozważane przez szczupłe grono instruktorów i dyrektora szkoły przy współudziale pracowników działu osobowego i rady zakładowej. Rozważania te były raczej pod kątem zastosowania kary dla winnych. W szkole nie było oddzielnych organizacji uczniowskich.



Młodzież brała udział w różnych uroczystościach państwowych wspólnie z załogą zakładu. Wyniki rocznej klasyfikacji przedstawiają się następująco:


Łącznie z przyjętych do klasy pierwszej w ciągu roku odeszło 9 osób, zaś 20 nie otrzymało promocji do klasy drugiej. Tak więc razem z poprawkami do klasy drugiej przechodzi tylko 70 uczniów. W ciągu roku szkolnego 1961/ 62 pełniący obowiązki dyrektora szkoły ob. Słaby Tadeusz zwrócił się z prośbą o zwolnienie go z tego stanowiska. Kuratorium okręgu szkolnego pismem z dnia 2 maja 1962 przychyliło się do prośby i zwolniło ob. Tadeusza Słabego z pełnienia funkcji dyrektora szkoły z dniem 31 sierpnia 1962r. W związku z powyższym dyrekcja zakładu zwróciła się z prośbą, pismem z dnia 07.09.62r. o powierzenie obowiązków dyrektora szkoły ob. Wacławowi Machnikowi - dyrektorowi Technikum Mechanicznego i Zasadniczej Szkoły Zawodowej. Tak więc szkoła w roku szkolnym 1962 / 63 rozpocznie pracę pod nowym kierownictwem, ponieważ kuratorium okręgu szkolnego w Rzeszowie przychyliło się do prośby zakładu i wyraziło zgodę na proponowaną kandydaturę.

Powyższe dane do kroniki opracowane zostały na podstawie zachowanych dzienników i dokumentów szkoły - w roku 1962. Kronika szkoły dotąd nie była prowadzona.

OPRACOWAŁ: Mieczysław Majewski.